Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στην μικρή σπηλιά Διδύμων.

 Το χωριό Δίδυμα του Νομού Αργολίδας βρίσκεται στο κέντρο μιας μικρής πεδιάδας , που περιβάλλεται από ψηλά βουνά προς το βορρά και από χαμηλότερα προς το νότο . Με την πρώτη ματιά ο επισκέπτης εντυπωσιάζετε από ένα τεράστιο κοίλωμα που βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού βορειοδυτικά του χωριού και που οι ντόπιοι ονομάζουν Μεγάλη Σπηλιά. Το κοίλωμα αυτό, όπως και ένα άλλο μικρότερο, η Μικρή Σπηλιά, που ανοίγεται στην επιφάνεια του εδάφους με αποτέλεσμα να μη γίνεται ορατό αμέσως , προήλθαν από καθίζηση του εδάφους. Στον τόπο αυτό τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης ζωής παρουσίας χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (4.000-2.800 π.Χ.).  

    Πρόκειται για λίθινα εργαλεία, που βρέθηκαν στη Μεγάλη Σπηλιά, όπου βρήκε καταφύγιο από τα στοιχεία της φύσης ο άνθρωπος εκείνης της εποχής. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως ελάχιστα ευρήματα από την Εποχή του Χαλκού (2.800- 1.100 π.Χ.). Αντίθετα εμφανή είναι τα σημάδια από την Κλασική Εποχή (5ος – 4ος αι. π.Χ.), περίοδο ακμής για ολόκληρη την Ερμιονίδα. Το σημαντικότερο τεκμήριο αυτής της περιόδου είναι το Κάτω Πηγάδι, που βρίσκεται ανάμεσα στο Πάνω και στο Κάτω Χωριό. Σε λίθινη εποχή του 2ουαι.π,Χ.συναντούμε για πρώτη φορά το όνομα Δίδυμα. Η ονομασία αφορούσε την περιοχή για την οποία έριζαν δύο μεγάλες πόλεις-κράτη εκείνης της εποχής, η Επίδαυρος και η Ερμιόνη. Η περιοχή αυτή, που τοποθετείται στα σύνορα των δύο πόλεων-κρατών, ταυτίζεται με εκείνη των Διδύμων.

Ο γνωστός περιηγητής της αρχαιότητας Παυσανίας το 2ο αι. π.Χ. γράφει για τα Δίδυμα: …χωρίον δε έτερον, ο Διδύμους ονομάζουσι,…ένταύθα εστί μέν ιερόν Απόλλωνος , έστί δε Ποσειδώνος επί δε αυτοίς Δήμητρος. Αγάλματα δε ορθά λίθου λευκού. (άλλο χωριό που το ονομάζουν Δίδυμους,… εδώ υπάρχει ιερό του Απόλλωνα και του Ποσειδώνα και πίσω από αυτά της Δήμητρας.(υπάρχουν )και αγάλματα όρθια από λευκή πέτρα.). Μάλιστα στο ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας βρίσκεται εντοιχισμένο τμήμα κίονα με περιγραφή, στην οποία αναφέρεται προσφορά στη θεά Δήμητρα. Ακολουθώντας την πορεία του χρόνου, τα επόμενα μνημεία που συναντούμε ανάγονται στη βυζαντινή εποχή.

 Τα σημαντικότερα είναι το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου στο Αυγό, που χρονολογείται από τον 11ο αι. και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στη Μικρή Σπηλιά πολύ κοντά στο χωριό. Πρόκειται για βραχοσκεπή διακοσμημένη με τοιχογραφίες πιθανά του 13ου αι. Οι Φράγκοι μετά την κατάληξη της Κων/πόλης το 1204, έφτασαν μέχρι την Πελοπόννησο και το 1212 κυρίευσαν την Αργολίδα, την οποία και κράτησαν υπό την κατοχή τους μέχρι το 1388. Από αυτό το έτος μέχρι το 1540 κύριοι της περιοχής έγιναν οι Ενετοί. Τα χρόνια εκείνα ένας αριθμός Αρβανιτών, που είχαν φτάσει στην Πελοπόννησο το 14ο αιώνα, έχοντας πολεμήσει στο πλευρό των Ενετών κατά των Τούρκων ως μισθοφόροι και φοβούμενοι την εκδικητική μανία των τελευταίων, βρήκαν καταφύγιο στην Ερμιονίδα, που ήταν κάτω από την ενετική κυριαρχία. Το χωριό διατήρησε το αρχαίο ελληνικό όνομα Δίδυμοι ως όνομα επίσημο. Στις μέρες μας παρατίθεται όλο και περισσότερο με το όνομα Δίδυμα. Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία κάτοικοι χρησιμοποιούν το όνομα Δίδυμο, με το οποίο το χωριό αναφέρεται στα βενετικά έγγραφα. Οι Διδυμιώτες εξηγούν το όνομα του χωριού με διάφορες παραδόσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι πρώτοι του κάτοικοι ήταν δίδυμοι αδερφοίµάλλοι ότι η πρώτη γυναίκα του χωριού γέννησε δίδυμα και άλλοι πάλι θέλουν το όνομα του χωριού να προέρχεται από τις δύο κορυφές, Κόνι και Μεγαλοβούνι που έχουν το ίδιο ύψος, είναι παρόμοιες δηλαδή δίδυμες. Είναι πολύ πιθανό η προέλευση του ονόματος του χωριού να προήλθε από το βουνό που βρίσκεται στα βορειοανατολικά και κυριαρχεί στη μικρή πεδιάδα. Το βουνό φέρει το αρχαίο ελληνικό όνομα «Δίδυμον όρος» που οι δύο κορυφές του ήταν αφιερωμένες στους ημίθεους δίδυμους αδερφούς Κάστορα και Πολυδεύκη.

ΔΙΔΥΜΑ 

Το χωριό Δίδυμα βρίσκεται στο κέντρο μιας μικρής πεδιάδας και προφυλάσσεται από τα βουνά Μεγαλοβούνι, Κοννί και Προφήτη Ηλία. Τα βουνά αυτά που κυκλώνουν την πεδιάδα απλώνονται προς τον όρμο Σαλάντι και μεταδίδουν μία κοσμογονική υποβλητικότητα η οποία μάλλον προέκυψε από μεγάλες γεωλογικές μεταβολές . Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με την προέλευση του ονόματος « Δίδυμα » . Κάποιο υποστηρίζουν ότι οι πρώτοι κάτοικοι ήταν δίδυμοι , άλλοι ότι η πρώτη γυναίκα που ήρθε στο χωριό γέννησε δίδυμα ενώ άλλοι πάλι πιστεύουν ότι το όνομα του οικισμού προέρχεται από τις δύο κορυφές Κόνι και Μεγαλοβούνι που είναι παρόμοιες , δηλαδή δίδυμες. Σύμφωνα με μαρτυρίες γερόντων η ονομασία ίσως να προήλθε από το βουνό που βρίσκεται στα βορειοανατολικά και φέρει το αρχαίο Ελληνικό όνομα « Δίδυμον Όρος », οι κορυφές του οποίου ήταν αφιερωμένες στους ημίθεους δίδυμους αδερφούς Κάστορα και Πολυδεύκη . Ο επισκέπτης με την πρώτη κιόλας ματιά εντυπωσιάζεται από το τεράστιο κοίλωμα που βρίσκεται βορειοδυτικά του χωριού στην πλαγιά του βουνού , το οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν Μεγάλη Σπηλιά . Το ιδιόμορφο σχήμα της σπηλιάς εξάπτει τη φαντασία των επισκεπτών καθώς η γενεσιουργός αιτία της είναι άγνωστη . Πιθανότατα προήλθε από καθίζηση του εδάφους που οφείλεται στην ύπαρξη υπόγειων υδάτων τα οποία αντιμετωπίζοντας αντίσταση από την κατακρήμνιση του εδάφους περιστρέφονταν κυκλικά μέχρι να βρουν διέξοδο. Μία ακόμη πιθανή θεωρία είναι ότι το σπήλαιο αυτό χρησιμοποιήθηκε σαν λατομείο αγνώστων πολιτισμών κατά τους προϊστορικούς χρόνους.

Ανεξήγητη είναι επίσης και η προέλευση της Μικρής Σπηλιάς , ένα κοίλωμα το οποίο ανάγεται στην επιφάνεια του εδάφους . Το βάθος του είναι 80 μέτρα μέσα στα στρώματα των προσχώσεων και η διάμετρος του είναι 150 μέτρα . Στα εσωτερικά κάθετα τοιχώματα του βαράθρου όπου κάποιος κατέρχεται μέσω μιας κλιμακωτής στοάς είναι ριζωμένα τα εκκλησάκια της Μεταμορφώσεως προς βορρά και του Αγίου Γεωργίου προς τον νότο. Και τα δύο εκκλησάκια είναι λαξευμένα μέσα στο βράχο . Μέσα στον Άγιο Γεώργιο υπάρχουν επιγραφές με Λατινικούς χαρακτήρες , μία ιστορική επιγραφή που σημειώνει το πέρασμα του Θωμά του Παλαιολόγου , Ηγεμόνα της Πελοποννήσου καθώς επίσης και μία παλιά πέτρινη κολυμβήθρα. Ανατολικά της Εκκλησίας υπάρχει μικρή δεξαμενή της οποίας τα τοιχώματα έχουν επιστρωθεί με είδος πορσελάνης και ανατολικότερα σε ύψος 25 μέτρων μία οπή που ονομάζεται « Ασκηταρειό » όπου οι ασκητές ανέρχονται με σκοινί .

Μια ιστορία για το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου!

"Μέσα στο μικρό σπήλαιο υπάρχει μία οπή όπου λέγεται πως άφησε το σημάδι του το άλογο του Αγ. Γεωργίου. Ακόμα αν κάποιος κολλήσει το αυτί του εκεί λέγεται πως θα ακούσει τον καλπασμό του αλόγου. Άτομα πάντως που δοκίμασαν δεν άκουσαν τίποτα ενώ οι ντόπιοι ισχυρίζονται το αντίθετο. Υπάρχει και μία ιστορία γι’ αυτό το μέρος. Ο κυρ Αργύρης ο «Βούρκος» όπως τον λέγανε, λίγο πριν πεθάνει, είχε κλέψει λάδι από ένα εκκλησάκι το οποίο βρίσκεται μέσα στο σπήλαιο και καθώς ανέβαινε για να φύγει χτύπησε το κεφάλι του στο τοίχο. Ο γιατρός που τον εξέτασε στο κρεβάτι του πόνου, του είπε : «Αργύρη, δεν χτύπησες στο τοίχο. Στο κεφάλι σου φαίνεται ένα σημάδι σαν από πέταλο με καρφιά». «Όχι, όχι, στον τοίχο χτύπησα», επέμενε ο Αργύρης. Όταν έφυγε ο γιατρός όμως ο Αργύρης ρώτησε να μάθει αν υπήρχαν τίποτα ξένοι στο δωμάτιο. Όταν οι δικοί του απάντησαν αρνητικά ο Αργύρης είπε ότι πριν δύο μέρες πήρε λάδι από το εκκλησάκι και το πούλησε ενώ σήμερα πήγε να πάρει και άλλο. Καθώς έβγαινε από το εκκλησάκι και πλησίαζε στην οπή που αναφέραμε πιο πάνω άκουσε πέταλα σαν να ερχόταν ένα άλογο. Τότε ξαφνικά βλέπει από πάνω του ένα καβαλάρη να σηκώνει το άλογό του στα δυο του πόδια και κατόπιν να του ρίχνει μια πεταλιά στο κεφάλι. Μετά από μία ώρα ο κυρ Αργύρης πέθανε. Το περιστατικό έγινε το 1920-1921"

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι στην περιοχή υπάρχουν λείψανα αρχαίου οικισμού και των ιερών του Απόλλωνα, του Ποσειδώνα και της Δήμητρας. Στην Εκκλησία της Αγίας Κυριακής έχουν ανεβρεθεί συντρίμμια αρχαίων πήλινων δοχείων και κεραμικών. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι εκεί βρισκόταν ο Ναός της Δήμητρας. Η εικασία αυτή ενισχύεται και από την ονομασία της Εκκλησίας της Αγίας Κυριακής η οποία θεωρείται η προστάτιδα των γεωργών για τους Χριστιανούς όπως η θεά Δήμητρα για τους αρχαίους Έλληνες. Νότια της Εκκλησίας αυτής είναι η Εκκλησία της Αγίας Μαρίνας. Στη βορειοδυτική γωνία έχει εντοιχιστεί τμήμα κολώνας στην οποία υπάρχουν χαραγμένες οι λέξεις «ΦΑΝΤΑ ΑΡΙΣΤΟΜΗΝΑ ΔΑΜΑΤΡΙ ΤΑΝ ΔΕΚΑΤΑΝ». Το τμήμα αυτό έχει μεταφερθεί από την περιοχή της Εκκλησίας της Αγίας Κυριακής . Βορειοανατολικά της Αγίας Κυριακής και σε απόσταση 150 μέτρων υπάρχει το παρεκκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου . Και οι τρεις αυτές Εκκλησίες αποτελούν τρίγωνο και ίσως δείχνουν τη θέση των αρχαίων ναών . Ενορία των Διδύμων είναι ο Άγιος Νικόλαος. Η παλαιά Εκκλησία χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας ενώ στη θέση της ανηγέρθη νέα μεγάλη Εκκλησία βάσει σχεδίων Ιταλού και Ελλήνων Μηχανικών. Στο χτίσιμο της Εκκλησίας βοήθησαν οι Διδυμιώτες με εράνους και δωρεές. Ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέτα της περιοχής είναι η Μονή Αυγού. Το μοναστήρι αυτό είναι σφηνωμένο στις βορινές πλαγιές του όρου Αυγό προς τη χαραδροκοιλάδα του ποταμού Ράδου. Στη Μονή οδηγεί χωματόδρομος 10 χιλιομέτρων περίπου από το χωριό Πελεή που βρίσκεται πάνω στον επαρχιακό δρόμο Λυγουριού - Κρανιδίου. Η Μονή ανήκει στις βυζαντινές αρχαιότητες της περιοχής, αποτελώντας αξιόλογο παράδειγμα Μονής των βράχων. Στα βορεινά του όρους Αυγό στο οροπέδιο της Τραχειάς και δυτικά του στην πεδιάδα των Ιρίων κατάκεινται ερείπια αρχαίων φρουρίων και μεσαιωνικών κτισμάτων. Ο φρουριακός χαρακτήρας της Μονής εκτός από τη θέση της στο φρύδι του γκρεμού δίνεται και από τα υπερυψωμένα κτίσματα με τις πολεμίστρες που διαμορφώνονται στις φυσικές κοιλότητες του βράχου αριστερά της εισόδου. Υπάρχουν πολλές εικασίες γύρω από την προέλευση του ονόματος της Μονής Αυγού. Σύμφωνα με την παράδοση στο βραχώδες αυτό μέρος έμεινε άθικτο ένα αυγό το οποίο πέταξαν μετά από την παρέμβαση του Αγίου Δημητρίου. Επικρατέστερη είναι αυτή που σχετίζεται με το όρος Αυγό όπου είναι κτισμένη ( αυγό = γυμνή κορυφή ). Πριν την ίδρυση της Μονής υπήρχαν ασκητήρια μέσα στα σπήλαια των βράχων . Σύμφωνα με την παράδοση όταν άρχισε να κτίζεται κατά τον 14ο αιώνα , τα εργαλεία άλλαζαν θέση κατά τη διάρκεια της νύχτας και τα έβρισκαν το άλλο πρωί στη θέση που τελικά χτίστηκε η Μονή .

 Το κυρίως κτίσμα της Μονής αποτελείται από ισόγειο, δύο ορόφους με κελιά και βατό σήμερα δώμα, απ'όπου προεξέχει τρούλος και μία κάμαρα του Καθολικού που βρίσκεται στο δεύτερο όροφο της Μονής. Στο νότιο τμήμα της Μονής υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη που ανάγεται στον 11ο αιώνα. Το βορινό τμήμα είναι αφιερωμένο στους Αγίους Θεοδώρους και φέρει τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. Αξίζει κάποιος να επισκεφτεί την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Μικρή Σπηλιά και να θαυμάσει τις τοιχογραφίες του 13ου αιώνα καθώς επίσης και το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Τα σωζόμενα ίχνη των τοιχογραφιών της εισόδου είναι του 14ου αιώνα ενώ οι τοιχογραφίες του εσωτερικού είναι του ΙΣΤ και ΙΖ αιώνα. Η Μονή πήρε μέρος στον Αγώνα του 1821. Ο αρχιμανδρίτης Διονύσιος υπηρέτησε ως έφεδρος υπό τις διαταγές του Αρσένη Κρέστα, του γνωστού Παπαρσένη. Σύμφωνα με πληροφορiες η Μονή πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ στις 15 Ιουνίου1825. Επαναλειτούργησε μετά την απελευθέρωση αλλά διαλύθηκε το 1833 με απόφαση των τότε Αρχών. Σήμερα η Μονή ανήκει εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Ύδρας - Σπετσών και Αιγίνης με έδρα την Ύδρα. Για τον πεζοπόρο και το φυσιολάτρη κατά τη διάρκεια της πορείας μέχρι τη Μονή θα ανακαλύψει ένα μοναδικό πανόραμα, μία φύση που μεταμορφώνεται από ήρεμη σε άγρια και περήφανη , μία ψηλοκρεμαστή βουνίσια έξαρση πάνω στα χείλη των βράχων. Την κούραση του επισκέπτη θα ανταμείψει η θέα της Μονής η οποία σαν σύνολο αποτελεί ένα από τα πιο υποβλητικά Μοναστήρια του βράχου σε ολόκληρη την Πελοπόννησο.

 Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι στην πεδιάδα των Διδύμων φυτρώνει κάθε άνοιξη χωρίς καμία καλλιέργεια και ανθοκομική φροντίδα η άγρια τουλίπα . Είναι μικρότερη από την Ολλανδική και έχει κιτρινοκόκκινες αποχρώσεις . Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ανθίζει μόνο στο συγκεκριμένο μέρος , δε μεταφυτεύεται και δεν ευδοκιμεί σε άλλο χώμα. Το γεγονός αυτό γιορτάζεται κάθε Απρίλιο ή Μάιο με γλέντι, ιπποδρομίες και παραδοσιακούς χορούς . Ο επισκέπτης θα απολαύσει μοναδικές στιγμές χαλάρωσης στην απλόχωρη ακρογιαλιά μήκους 3 χιλιομέτρων της τοποθεσίας Σαλάντι που βρίσκεται νοτιοδυτικά των Διδύμων σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από αυτό . Στην παραλία βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη . Δίπλα του κείτονται ερείπια θεμελίων σπιτιών παλιού οικισμού ενώ δυτικά συναντάμε τα ερείπια του Ναού του Αγίου Νικολάου . Μετά από πορεία 10 περίπου χιλιομέτρων φτάνουμε στο φυσικό λιμάνι Βουρλιά .Στην περιοχή αυτή υπάρχει ερημοκλήσι με ελαιογραφίες και σπήλαιο που φιλοξενεί πολλά αγριοπερίστερα. Τα Δίδυμα με την νησιώτικη και καμπίσια καλαισθησία θα συναρπάσουν τον επισκέπτη και θα τον κάνουν να αισθανθεί απόλυτη ξεκούραση και γαλήνη.

Επιμέλεια : Μαρία Ηρακλή Λιώση

ΠΗΓΕΣ Νικολία Ιωαννίδου Μονή Αυγού Προκοπίου Τσιμάνη

Μνήμες Ερμιονίδας Μαρία Βελιώτη – Δημήτρης Γεωργόπουλος Κοινότητα Διδύμων, Οδοιπορικό στον τόπο και στον χρόνο.